bernadette
Zoals bekend, zijn sociale relaties belangrijk voor onze gezondheid. Maar hoe deze je lichaam precies beinvloeden, was lange tijd niet duidelijk. Een nieuwe studie, onlangs gepubliceerd in Nature Human Behaviour, laat de invloed zien van sociale isolatie en eenzaamheid op onze gezondheid.
Waarschijnlijk spelen eiwitten een sleutelrol
Door bloedmonsters te analyseren van meer dan 42.000 volwassenen, ontdekten de onderzoekers ontdekten een verrassend resultaat: 175 eiwitten werden gekoppeld aan sociale isolatie en 26 aan eenzaamheid. Veel van deze eiwitten zijn betrokken bij ontstekingen, immuunreacties en aandoeningen zoals diabetes en hartziekten.
Een van de opmerkelijke bevindingen is het eiwit ADM, waarvan de niveaus stijgen bij eenzaamheid. Dit eiwit wordt geassocieerd met stress, sociale hormonen en hersengebieden die betrokken zijn bij emoties en sociale interacties. Een verhoogd ADM-niveau blijkt ook samen te hangen met een kleiner hersengebied en een verhoogd risico op vroegtijdig overlijden. Andere eiwitten, zoals ASGR1, zijn gelinkt aan hartziekten en insulineresistentie. Deze ontdekking geeft een dieper inzicht in de biologie van de negatieve gezondheidseffecten van sociale isolatie en eenzaamheid.
De biologische achtergrond van eenzaamheid
Volgens onderzoeker Chun Shen biedt dit onderzoek nieuwe antwoorden op een lang bestaande vraag: waarom heeft eenzaamheid zulke verwoestende gevolgen voor onze gezondheid? “Ons onderzoek heeft eiwitten blootgelegd die een sleutelrol spelen bij deze effecten. Bij sommige eiwitten stijgen de niveaus duidelijk als een direct gevolg van eenzaamheid”, zegt Shen. Dit benadrukt hoe belangrijk het is om de biologische mechanismen achter de impact van eenzaamheid op onze gezondheid te begrijpen.
De oplossing: betekenisvolle relaties
De bevindingen uit dit onderzoek onderstrepen de waarde van sociale interactie voor het behoud van een goede gezondheid. “Steeds meer mensen, ongeacht hun leeftijd, voelen zich eenzaam”, zegt onderzoeker Barbara Sahakian. “Daarom heeft de Wereldgezondheidsorganisatie sociale isolatie en eenzaamheid bestempeld als een ‘globale volksgezondheidszorg’. Het is van cruciaal belang dat we manieren vinden om dit groeiende probleem aan te pakken en mensen met elkaar verbonden te houden om hun gezondheid te beschermen.”
Sociale isolatie: vooral in moderne samenleving een groeiende zorg
Het probleem van sociale isolatie is wereldwijd een steeds groter probleem, met name onder ouderen (ongeveer 25%) en jongeren (5%-15%). Deze gevoelens zijn sterk gekoppeld aan een verhoogd risico op ernstige ziekten. Bij ouderen verhoogt sociale isolatie zelfs het risico op dementie met maar liefst 26%.
In ontwikkelde landen is de situatie vaak zorgwekkender dan in minder ontwikkelde regio’s. Volgens een McKinsey Health Survey (2023) blijkt dat in hoogontwikkelde landen meer mensen sociaal geïsoleerd en inactief zijn. In sommige gevallen heeft meer dan 40% van de 55-plussers geen actieve bezigheden, terwijl ongeveer 20% wel zou willen werken, maar geen werk kan vinden. In contrast, in minder ontwikkelde landen is de inactiviteit veel lager (ongeveer 13%). Dit suggereert dat de mate van economische ontwikkeling een belangrijke factor is in de participatie van ouderen in de samenleving.
Betekenisvolle relaties: de sleutel tot een langer, beter leven
Er is al lang bewijs dat sterke sociale banden bijdragen aan een langer, beter leven. Het beroemde Harvard Study of Adult Development heeft sinds 1938 het belang van betekenisvolle relaties voor een gezond en gelukkig leven onderzocht. Dit onderzoek is onlangs samengebracht in het boek Het Goede Leven (2023) van Robert Waldinger en Marc Schulz. Ze benadrukken dat betekenisvolle relaties essentieel zijn voor het bevorderen van welzijn en gezondheid. Tevens is het nooit te laat is om nieuwe relaties op te bouwen of bestaande te versterken!
Meer weten? Lees het boek Het Goede Leven of de samenvatting in het online handboek Dit Ga Ik Doen na Pensioen, secondfuture.nl/handboek.
Sociale cohesie en relaties zijn dus niet alleen belangrijk voor ons geluk, maar ook voor onze gezondheid. Het is hoog tijd om hier serieus aandacht aan te besteden!
Bronnen
Shen, C., Zhang, R., Yu, J. et al. (2025) Plasma proteomic signatures of social isolation and loneliness associated with morbidity and mortality; Nature Human Behaviour. https://rdcu.be/d52R3
www.scientias.nl 03-01-2025
